Mimo iż jedynym wymaganym przez prawo szczepieniem w Polsce jest to przeciwko wściekliźnie to istnieją pewne szczepienia podstawowe, które powinny być obligatoryjnie podane każdemu psu.
Wiele osób jest świadomych tego, że zaszczepienie psa przeciwko parwowirozie powinno być obowiązkowe zwłaszcza jeżeli właściciel myśli zdrowo-rozsądkowo.
Jednocześnie tylko garstka z tych ludzi ma faktycznie świadomość tego jak okropna jest parwowiroza, jak wygląda i jak strasznie cierpi zwierzę gdy się z nią boryka. Kto zobaczył na własne oczy skutki tej choroby ten wie, że widok gasnącego w oczach psa, odwodnionego oraz zmordowanego wymiotami i biegunką (o charakterystycznym zapachu) ten wie jak niebezpieczną chorobą jest "parwo".
Wyżej wspomniane objawy biegunki i wymiotów są wywołane stanem zapalnym błony śluzowej jelit.
Występowanie
Parwowiroza jest chorobą endemiczną (występuje na całym świecie).
Najlepiej poznanym rodzajem parwowirusa jest CPV-2 (ang. Canine parvovirus type 2), który został zidentyfikowany w 1977r. w Stanach Zjednoczonych, w okresie gdy odnotowano masowe zachorowania psów w różnym wieku.
Uznano iż jest on główną przyczyną wirusowego zapalenia jelit u psów.
W Polsce pierwsze przypadki parwowirozy odnotowano w 1979 roku, w zachodniej części naszego kraju. Z kolei już 2 lata później, bo w 1981 roku chorobę można było spotkać na terenie całej Polski.
Źródło zakażenia
Źródłem zakażenia są w głównej mierze zwierzęta chore oraz zakażone bezobjawowo, które wydalają wirusa wraz ze śliną, wymiocinami, moczem i kałem. Zarazek ten może przenosić się też za pomocą zdolności pokonywania bariery łożyskowej (przechodzi przez łożysko z matki na potomstwo) oraz poprzez zanieczyszczoną nim karmę czy wodę.
Parwowirusy są bardzo stabilne w środowisku zewnętrznym i mogą prowadzić do dużych strat wśród zwierząt, szczególnie w większych skupiskach, takich jak schroniska czy hodowle.
U chorych zwierząt wirus pojawia się w kale już 3-5 dnia od zakażenia, a siewstwo wirusa trwa przez około 22 dni.
Nie oznacza to jednak, że pies będący jedynym czworonogiem w domu nie może zachorować, ponieważ z uwagi na dużą oporność wirusa na warunki środowiskowe oraz wysoką koncentrację w kale wystarczą niewielkie ilości odchodów na butach, ubraniu lub innych przedmiotach do przeniesienia zakażenia.
Patogeneza w bardzo dużym skrócie
Wirus namnaża się wyłącznie w bardzo szybko dzielących się komórkach.
Przykładowo u rozwijającego się płodu lub u szczeniąt do drugiego tygodnia życia głównym miejscem namnażania się wirusa są szybko dzielące się komórki mięśnia sercowego. Następstwem tego jest zapalenie serca i nagły zgon.
U starszych zwierząt namnażanie wirusa zachodzi w szpiku kostnym, komórkach nabłonkowych jelit oraz w tkance chłonnej — czyli w komórkach, które również stale podlegają intensywnym podziałom.
Gdy suka karmiąca jest uodporniona to jej szczenięta są zazwyczaj chronione przed zakażeniem parwowirusami przez okres około 2-3 miesięcy, dzięki przyjmowaniu siary i matczynych przeciwciał wraz z pokarmem (mlekiem).
Dlatego jeśli szczepionka zostanie podana przedwcześnie to może zostać zneutralizowana przez przeciwciała matczyne — jest to powód dlaczego tak ważny jest odpowiedni czas szczepienia zgodnie z harmonogramem szczepień, jaki zalecił weterynarz, pod którego opieką weterynaryjną są szczenięta z danej hodowli.
Parwowirus dostaje się do organizmu zwierzęcia drogą fekalno-oralną, a pierwsze objawy zazwyczaj występują po okresie wylęgania, który wynosi od 4 do 14 dni.
Po przedostaniu się do organizmu wirus początkowo namnaża się w miejscowej tkance limfatycznej jamy ustnej i gardła, a następnie zaczyna rozprzestrzeniać się we krwi.
W następnej kolejności parwowirus wnika do komórek szybko dzielących się, zwłaszcza takich jak te występujące w jelicie oraz narządach limfatycznych, tj. np. grasica, węzły chłonne i szpik kostny (wymienione wcześniej w tekście).
Jeżeli jakikolwiek w wymienionych niżej objawów się pojawia należy jak najszybciej udać się do Weterynarza!
Parwowiroza występuje w dwóch postaciach:
• sercowa - występuje u szczeniąt 4-6 tygodniowych.
W tak wczesnym wieku dochodzi u nich do wieloogniskowej martwicy mięśnia sercowego. Zakażenie w tym przypadku następuje w okresie życia płodowego lub bardzo krótko po urodzeniu. Przebieg tej postaci jest ostry i cechuje się wysokim wskaźnikiem śmiertelności.
W początkowej fazie postaci sercowej parwowirozy zauważa się senność, otępienie, duszność, które są następstwem zapalenia mięśnia sercowego.
Zejście śmiertelne zazwyczaj następuje po kilku dniach w wyniku ostrej niewydolności serca, której towarzyszy arytmia, duszność i obrzęk płuc;
• jelitowa - występuje zazwyczaj u osobników w wieku od 8 tygodnia do 6 miesięca życia i starszych.
Początkowo zauważalne jest posmutnienie, brak apetytu, gorączka oraz uporczywe wymioty. Po mniej więcej 24h do objawów dołącza biegunka. Wtedy można zauważyć wodnisty kał, początkowo szarego koloru, później szarożółtego, a następnie pojawia się kał krwisty o zapachu zhemolizowanej krwi (słodkawy, ale bardzo drażniący).
Niemijające wymioty i biegunka powodują spadek masy ciała, zaburzeń elektrolitowych (niedobór elektrolitów) oraz kwasicy metabolicznej (zakwaszenie organizmu), która stopniowo powoduje niedotlenienie organizmu. W konsekwencji chore psy wykazują osłabienie i apatię. Bardzo łatwo można zauważyć znaczne odwodnienie objawiające się małą elastycznością skóry, zmatowieniem i wypadaniem sierści. W końcowym etapie następuje gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia, ponieważ zubożenie komórkowe tkanki odpowiedzialnej za odporność może sprzyjać wtórnej ogólnoustrojowej bakteriami, które również mogą w tym przypadku być śmiertelne.
Piśmiennictwo:
- V. Nippold , Parwowirusy u psów i kotów, „Weterynaria w praktyce”, 2023, nr 3,
- K. Buczek i in., Choroby zakaźne zwierząt z elementami epidemiologii i zoonoz, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i leśne, Warszawa 2011, 424-429
- Notatki własne z technikum weterynaryjnego oraz studiów inżynierskich