Flat coated retriever to elegancki i wszechstronny pies myśliwski o głębokich korzeniach w XIX–wiecznej Wielkiej Brytanii. Niniejszy artykuł analizuje historię wspomnianej rasy, od jej początków w erze rozwoju sportów myśliwskich, przez okres szczytu popularności, aż po współczesne próby jej odtworzenia. Omówione zostaną także aspekty genetyczne, hodowlane oraz użytkowe, które przyczyniły się do wykształcenia unikalnych cech flat coated retrievera.

Flaty są rasą należącą do grupy VIII sekcji 1 FCI (tj. psy aportujące/retrievery); znane są ze swojej eleganckiej budowy, wybitnej inteligencji oraz wszechstronności.
Rasa ta została wyhodowana w XIX wieku jako odpowiedź na potrzeby rozwijającego łowiectwa – jej głównym zadaniem było aportowanie ptactwa i drobnej zwierzyny zarówno na lądzie, jak i w wodzie. Wymagało to połączenia siły fizycznej, delikatnego chwytu oraz doskonałej współpracy z człowiekiem.

Początki i zarys historyczny

Na początku XVI wieku rybacy osiedlający się na wybrzeżach Nowej Fundlandii potrzebowali psów o cechach łowieckich do polowania na ptactwo. Ponieważ lokalne psy nie spełniały tych wymagań, sprowadzali psy z Anglii. W ten sposób powstał przodek golden retrievera, flat coated retrievera, curly coated retrievera i labrador retrievera.
Był to łagodny pies o doskonałym węchu, umiejętności tropienia i aportowania, z gęstą, krótką, wodoodporną sierścią, co czyniło go świetnym pływakiem. Niewielkie rozmiary pozwalały rybakom zabierać go na małe łodzie.

Około 250 lat później psy te, znane jako St. John’s Dogs, dotarły do Anglii i Szkocji na statkach handlowych. Były cenione przez ziemian, którzy używali ich do polowań ze względu na rozwinięty instynkt aportera. Skrzyżowanie tych psów z seterami irlandzkimi doprowadziło do powstania wavy coated retrievera, przodka współczesnego flat coated retrievera. Wavy coated retriever uwielbiał wodę, miał silny instynkt aportowania i najczęściej czarną sierść, choć w miotach zdarzały się szczenięta płowe (żółte).
Do powstania ówczesnego flat coated retrievera wykorzystano również owczarki szkockie, aby poprawić inteligencję i zdolność pracy w grupie.

Pierwsze wzmianki o psach przypominających flat coated retrievery pojawiły się około 1860 roku. Szczególną rolę w ugruntowaniu rasy odegrał Howard Weston Braisford, który dążył do stworzenia psa łączącego użytkowość z estetyką. W tym okresie rasa zyskała nazwę „Flat coated retriever” ze względu na charakterystyczną prostą sierść.

Cechy charakterystyczne

Flat coated retriever to średniej wielkości pies o harmonijnej sylwetce i miękkiej, błyszczącej i długiej a zarazem prostej sierści. Występujący wzorcowo w umaszczeniu czarnym i wątrobianym. Wyraz pyska oraz proporcje ciała odzwierciedlają dużą inteligencję i gotowość do pracy.

Flaty są znane z przyjaznego usposobienia, łatwości w szkoleniu oraz chęci do współpracy. Dzięki wyjątkowemu węchowi i delikatnemu uchwytowi są doskonałymi psami aportującymi.
Współcześnie flat coated retriever jest ceniony również jako "pies rodzinny" i terapeutyczny.

Szczenięta rasy flat coated retriever o umaszczeniu wątrobianym oraz czarnym.

Szczyt i spadek popularności

Flat coated retrievery osiągnęły szczyt popularności pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku, szczególnie wśród brytyjskiej arystokracji i myśliwych. Psy te zdobywały nagrody na wystawach oraz były wykorzystywane podczas polowań na ptactwo wodne i lądowe.

W okresie międzywojennym popularność flat coated retrievera zaczęła spadać. Labradory i golden retrievery, które były łatwiejsze w hodowli i bardziej wszechstronne, zaczęły wypierać flat coated retrievery. Do lat 50. XX wieku rasa znalazła się na granicy wyginięcia.

Odtworzenie rasy

W latach 60 XX wieku grupa entuzjastów podjęła działania mające na celu odbudowę populacji flat coated retrievera. Wykorzystano do tego starannie dobrane linie hodowlane, aby zachować zarówno cechy użytkowe, jak i estetyczne. Choć rasa ta nie odzyskała swojej dawnej popularności, wciąż pozostaje ceniona przez miłośników aportujących psów myśliwskich.

Współczesność

Obecnie flat coated retrievery są hodowane zarówno jako psy użytkowe, jak i towarzyszące. Znajdują swoje zastosowanie w sportach kynologicznych, takich jak agility czy obedience, a także w roli psów terapeutycznych.
Organizacje takie jak "KC (UK)" (brytyjski The Kennel Club), AKC (amerykański American Kennel Club), ZKwP (Związek Kynologiczny w Polsce) oraz FCI (Międzynarodowa Federacja Kynologiczna - do której to należy ZKwP) dbają o utrzymanie standardów rasy.

Podsumowanie

Flat coated retriever ma bogatą historię, która odzwierciedla historię łowiecką, aktualne myślistwo oraz zmieniające się potrzeby społeczne jak i podejście do danej rasy psów. Choć zmniejszyła się jej popularność to zachowała swój unikalny charakter co jest świadectwem wytrwałości oraz ogromnej pasji hodowców rasy. Rasa flat coated retriever pozostaje symbolem połączenia elegancji z użytkowością.

Piśmiennictwo

  1. The Kennel Club, Flat Coated Retriever Breed Information. (internet)
  2. American Kennel Club, Flat Coated Retriever History. (internet)
  3. Spira, H. (1980), Canine Terminology, Howell Book House
  4. Wood, M. (2005), Retrievers of the Past and Present, HarperCollins
  5. Rauth-Widmann, B. (2002), Golden Retriever, MULTICO Oficyna Wydawnicza
  6. Milewska-Kuncewicz, J. (2003), Golden Retriever, Agencja Wydawnicza MAKO PRESS Sp. z o.o.
  7. Monkiewicz, J., Wajdzik, J., & Rogowska-Sobota, K. (2020), Kynologia, Wiedza o psie, Wydawnictwo UP.